Bệnh héo vàng lá chuối bắt nạt dọa Việt Nam

Chuyên gia Viện Nghiên cứu Rau quả kiểm tra một vườn chuối tiêu bị nhiễm bệnh héo vàng tại huyện Lâm Thao (Phú Thọ) hồi cuối năm 2019. Ảnh: FAVRI.

Đây là bệnh đã phá hủy nguy hiểm phát triển chuối trên trái đất. bởi vậy, việc nghiên cứu, tạo ra giống chuối kháng bệnh, đi đôi có đảm bảo nguồn giống sạch sẽ bệnh là biện pháp hiệu quả và cấp bách nhất cần sớm bắt tay triển khai nhằm bảo đảm cho mặt hàng cây ăn quả đang mang đông đảo dư địa tạo ra này của nước ta.

biện pháp tình thế: Luân canh chuối tây - chuôi tiêu

Theo PGS.TS Nguyễn Quốc Hùng, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Rau quả (FAVRI, thuộc Viện kỹ thuật Nông nghiệp Việt Nam): Việt Nam được xem là trọng tâm nguồn gene cây chuối, có sự xuất hiện của đủ cả đại diện 8 đội ngũ giống chuối trồng ăn được.

bên cạnh đáp ứng nội tiêu, chuối còn sở hữu địa điểm khác biệt trong xuất khẩu và đã hiện ra vùng hàng hóa tại các tỉnh giấc ĐBSH, Trung du miền núi phía Bắc, các tỉnh Tây nguyên, Đông Nam bộ, ĐBSCL... tuy vậy, phát triển chuối ở nước ta đang gặp gỡ thách thức lớn mang bệnh héo vàng (còn gọi là bệnh héo rũ Panama hay bệnh Panama).

Trước đây, các nghiên cứu tại những tỉnh trồng chuối trung tâm ở phía Bắc như Hà Nội, Hưng yên, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Bắc Ninh, Thừa Thiên Huế... cùng như rộng rãi thức giấc phía Nam đã xác định nấm gây bệnh vàng lá trên chuối ở nước ta thuộc chủng 1, chung gây hại trên cây chuối tây trên cả nước, chưa phát hiện ra bệnh vàng lá trên chuối tiêu.

bên cạnh đó trong những năm mới đây, dù rằng chưa mang kết quả dò la chi tiết nhưng qua dò la của Viện Nghiên cứu Rau quả, cho thấy bệnh héo vàng đang lan tràn ở nhiều vùng tạo ra chuối tiêu. Bệnh héo vàng trên chuối tiêu ở Việt Nam được xác định là do nấm Fusarium oxysporum f. sp. Cubense chủng 4 nhiệt đới (TR4). Thực trạng này cần đa dạng biện pháp cấp bách để sản xuất chuối bền vững ở nước ta.

vì vậy, trong khuôn khổ đề tài nghiên cứu tuyển chọn giống và hoàn thiện trật tự công nghệ thâm canh một số cây ăn quả chủ lực tại phía Bắc giai đoạn 2017 - 2021 (trong đấy với cây chuối), thời kì qua, Viện Nghiên cứu Rau quả đã triển khai xây dựng những mô hình thí nghiệm gói công nghệ thâm canh tổng hợp trên cây chuối tại 1 số tỉnh giấc miền núi phía Bắc, trong đó đặc biệt là hoạt động nghiên cứu giải pháp công nghệ phòng trừ bệnh héo vàng hại chuối (Fusarium Oxysporum), khác biệt là việc gây hại trên chuối tiêu.

Theo đó, các nghiên cứu thế hệ nhất của Viện Nghiên cứu Rau quả cho thấy: Nấm Foc chủng một chỉ hại trên chuối tây, bởi vậy các nơi chỉ bị bệnh héo vàng trên chuối tây hoàn toàn có thể thay thể bằng chuối tiêu.

Dường như đấy, nấm Foc chủng 4 lại hại rất dữ dội trên cây chuối tiêu, nhưng mà biểu hiện mờ nhạt trên chuối tây. vì thế trên đất trồng chuối tiêu bị héo vàng nặng, chuối tây vẫn có thể đạt hiệu quả chỉ cần khoảng đầu.

Đây là cơ sở vật chất công nghệ để giải thích hiện tượng chuyển đổi từ chuối tiêu bị héo vàng sang trồng chuối tây vẫn cho hiệu quả vài vụ ở 1 số địa phương. song song, cũng cho thấy việc quản lý bệnh héo vàng sở hữu thể vận dụng biện pháp luân canh giữa lực lượng chuối tiêu và chuối tây.

cụ thể, vùng nào bệnh héo vàng chỉ hình thành trên chuối tây thì có thể luân canh sở hữu chuối tiêu. Trong vụ đầu, chuối tây vẫn sở hữu thể đạt hiệu quả trên đất chuối tiêu bị bệnh héo vàng.

 

những nghiên cứu của Viện Nghiên cứu Rau quả thời kì qua cho thấy, những biện pháp xử lý đất, dùng chế phẩm sinh học và một số thuốc hóa học đều với khả năng tránh bệnh héo vàng.

1 số giải pháp xử lý sở hữu hiệu quả phòng bệnh héo vàng sở hữu hiệu quả cao như: Đốt trấu hun đất ở địa điểm gốc chuối bị bệnh và xử lý ngập nước 3 tháng; xử lý dung dịch nấm Trichoderma và dung dịch tỏi nghiền mang tính năng hạn chế bệnh héo vàng, trong đó xử lý dung dịch Trichoderma cho hiệu quả cao hơn.

Hình như, 1 số thuốc khác với khả năng hạn chế bệnh héo vàng gây hại trên chuối là Benzimidazole (Benomyl), Hosavil (Hexaconazole)...

Cần sớm nghiên cứu giống chuối kháng bệnh

các năm vừa mới đây, bệnh héo vàng vì nấm Fusarium oxysporum ngày một phát sinh và gây hại nặng nằn nì tại phổ quát giang sơn, vùng lãnh thổ phát triển chuối lớn như Australia, Philippines, Trung Quốc, Indonesia, Malaysia, Đài Loan... và hiện đang có nguy cơ lây lan rộng ra phổ quát đất nước Đông Nam Á.

Tại Việt Nam, may mắn là bây giờ bệnh chưa phát sinh trên diện rộng và chưa gây hại nặng, nhưng mà thế hệ chỉ xảy ra tản mạn. mặc dầu vậy cách đây không lâu tại phía Nam, bệnh cũng đã phát sinh gây hại cục bộ trên chuối tiêu già tại 1 số địa phương ở vùng Đông Nam bộ.



Cần sớm nghiên cứu giống chuối với khả năng kháng bệnh héo vàng lá, tinh khiết bệnh để chủ động nguồn giống trong nước. Ảnh: TL.

trao đổi mang NNVN, PGS.TS Nguyễn Minh Châu, nguyên Viện trưởng Viện Cây ăn quả miền Nam cho rằng, ví như không sở hữu giải pháp để chủ động phòng chống căn bệnh nguy nan này, sở hữu thể tác động, thiệt hại rất mập đến phát triển chuối tại nước ta.

khác lạ, đây là cây ăn quả mà Việt Nam mang phổ thông lợi thế, đang phát hành mạnh và hấp dẫn nhiều tổ chức chế biến cũng như xuất khẩu, với về giá trị kinh tế cao...

cho tới hiện tại, việc sử dụng thuốc hóa học và giải pháp sinh học vẫn chưa mang đến công dụng thực sự đối sở hữu bệnh héo vàng lá.

vì thế, giải pháp đưa vào phát triển những giống chuối nuôi cấy mô tinh khiết bệnh, khác lạ là nghiên cứu những giống chuối có kỹ năng kháng bệnh héo vàng lá vẫn là hướng vững bền, hiệu quả nhất.

sở hữu hệ thống những viện nghiên cứu sở hữu trình độ cao, cũng như đáp ứng cho ngành nghề sản xuất, xuất khẩu, chế biến chuối, hiện Đài Loan cũng đã nghiên cứu và đưa ra phát hành thắng lợi một số giống chuối mang khả năng chống chịu (mức độ tương đối) với bệnh héo vàng lá.

tuy nhiên, họ chỉ cung cấp cho Việt Nam các giống chuối với khả năng chống chịu kém hơn, các giống chống chịu thấp thuộc về bạn dạng quyền riêng của họ.

hiện thời, như được biết thì ngay cả tập đoàn phát triển và xuất khẩu chuối béo như Dole vẫn đang phải dựa vào vào nguồn giống chuối chống chịu với bệnh héo vàng lá của Đài Loan. Chính cho nên thời kì tới, Bộ NN-PTNT cần sớm giao nhiệm vụ cho các doanh nghiệp kỹ thuật trong việc nghiên cứu những giống chuối mang kỹ năng kháng được bệnh héo vàng lá nhằm chủ động nguồn giống sạch bệnh, phát hành mặt hàng chuối theo hướng hàng hóa lớn, gắn có chế biến, xuất khẩu 1 phương pháp bền vững, giá trị ngày càng tăng...

 

 

Trước mắt, để đề phòng nguy cơ lây lan bệnh héo vàng lá, chúng tôi khuyến cáo nông dân, những HTX, tổ chức trồng chuối cần triệt để vâng lệnh một số lưu ý: một là phải tạo ra bằng nguồn giống đảm bảo sạch sẽ bệnh; hai là thực hiện nghiêm biện pháp phòng bệnh như thực hiện tiệt trùng đối mang người khi ra vào trang trại chuối; giảm thiểu các hoạt động thăm vườn chuối...

lúc đã phát hiện vườn chuối bị nhiễm bệnh, phải mang biện pháp rào vườn, ko để người ra vào vườn chuối bị bệnh nhằm giảm thiểu nguy cơ lây lan bệnh đi nơi khác, sau đấy tiến hành những biện pháp xử lí theo hướng dẫn của cơ quan kiểm soát an ninh thực vật, cơ quan kỹ thuật mang tác dụng, uy tín.
(PGS.TS Nguyễn Minh Châu, nguyên Viện trưởng Viện Cây ăn quả miền Nam)